Źródło: Schaeffler

Podstawowe konstrukcje łożysk zostały zaprojektowane i wykonane ponad sto lat temu. Niemniej jednak przez cały czas produkcji łożysk trwały i nadal trwają prace nad ich ulepszeniem, co jest odpowiedzią na coraz bardziej restrykcyjne wymagania klientów i ekstremalne warunki pracy maszyn.

Łożyska specjalne, czyli jakie?

Zdaniem Zbigniewa Cebuli, inżyniera ds. technicznych i serwisu w firmie Brammer, łożyska specjalne to łożyska, które mają niestandardowe wymiary, niestandardową konstrukcję bądź też materiały użyte do ich wytworzenia nie są stosowane w produkcji seryjnej. W przypadku niektórych łożysk specjalnych mogą być spełnione jednocześnie wszystkie wymienione kryteria. Łożyska specjalne znajdują zastosowanie wówczas, gdy konstruktor urządzenia z różnych względów nie może użyć łożysk w wersji standardowej lub modyfikowanej.
Po rozwiązania specjalne sięga się wtedy, kiedy standardowe łożysko nie spełnia wymogów aplikacji – w sytuacjach, gdy wymagana jest np. dodatkowa ochrona antykorozyjna, konieczne jest użycie specjalnego smaru, uszczelki lub niezbędne jest wprowadzenie modyfikacji wymiarów zewnętrznych, żeby otrzymać produkt dostosowany do ograniczonych wymiarów aplikacji. W opinii ekspertów z firmy Margo do grupy łożysk specjalnych zaliczane są wszystkie łożyska cechujące się parametrami innymi niż katalogowe. Może to być: zmieniona średnica wewnętrzna łożyska, nietypowe uszczelnienie (np. trzywargowe), pełna liczba elementów tocznych w celu przenoszenia wyższych obciążeń (brak koszyka), mniejsze lub większe podtoczenia pierścienia, modyfikacja pierścienia poprzez dodanie do niego kołnierza, zmiana kosza prowadzącego, pokrycie antykorozyjne, zmiana kąta działania czy niestandardowy luz promieniowy.

Według przedstawicieli z firmy Margo dzięki temu, że łożyska specjalne charakteryzują się pewnymi szczególnymi cechami, mogą być z powodzeniem stosowane w aplikacjach pracujących w ciężkich warunkach. Do cech tych zaliczyć można chociażby wypełnienie łożysk specjalnymi smarami do skrajnych temperatur (zarówno ujemnych, jak i dodatnich), wykonanie niektórych elementów z innych materiałów niż stal łożyskowa (np. stal nierdzewna, tworzywa sztuczne czy ceramika), obecność dodatkowych otworów w pierścieniu zewnętrznym ułatwiających dosmarowanie. Warto wspomnieć też o łożyskach tocznych z wkładką smarującą będących de facto łożyskami bezobsługowymi.
Bardzo charakterystyczną grupą łożysk pod względem wykonania pierścieni oraz konstrukcji są łożyska stosowane w przemyśle papierniczym. Z uwagi na smar, który rozprowadzany jest przez wał maszyny, łożyska takie muszą mieć rowek oraz otwory smarne na pierścieniu wewnętrznym. W celu zachowania optymalnych parametrów pracy łożyska takie są wówczas pozbawione rowka i otworów smarnych na pierścieniu zewnętrznym. Biorąc pod uwagę wymaganą dokładność i precyzję, pierścień wewnętrzny charakteryzuje się często podwyższoną klasą wykonania.

Autor: Marta Gajewska

Więcej poniżej lub w PDF (link do pobrania):