Najbardziej powszechnym rodzajem przekładni napędowych są mechanizmy, w których przenoszenie napędu następuje dzięki zastosowaniu kół zębatych. Stosowane są one zarówno jako elementy umożliwiające poprawne funkcjonowanie różnego rodzaju maszyn, jak i jako samodzielne urządzenia.

Kiedy maszyny nie mogą być napędzane bezpośrednio silnikiem, korzysta się zwykle z przekładni zębatych. Przenoszą one ruch obrotowy z wału wejściowego (zwanego też czynnym lub napędzającym) na wał wyjściowy (inaczej: bierny czy napędzany). Wały zazębiają się, ewentualnie znajduje się między nimi koło pośredniczące. Podczas ich pracy dochodzi do zmiany prędkości kątowej i momentu obrotowego. Bardzo istotnymi parametrem jest tutaj przełożenie – kinematyczne, dynamiczne i geometryczne. Pierwsze z nich definiowane jest jako stosunek prędkości obrotowej koła napędzającego do prędkości obrotowej koła napędzanego. Przełożenie dynamiczne to stosunek momentu obrotowego na kole napędzanym do momentu obrotowego na kole napędzającym, a geometryczne to stosunek średnicy koła napędzanego do średnicy koła napędzającego. Jakie warunki powinny zostać spełnione, aby przekładania zębata mogła być uznana za nowoczesną? Zanim odpowiemy na to pytanie warto zapoznać się z mechanizmami napędowymi.

Klasyfikacja przekładni zębatych
Istnieje kilka sposobów podziału przekładni zębatych. Ze względu na kinematykę zazębień wyróżnia się mechanizmy czołowe i śrubowe. Jeśli weźmiemy pod uwagę miejsce zazębienia, to należy wymienić przekładnie o zazębieniu zewnętrznym oraz wewnętrznym. Można też klasyfikować je uwzględniając ruchomość osi i wówczas rozróżnia się przekładnie o osiach stałych lub planetarnych, gdzie przynajmniej jedna z osi przemieszcza się względem osi centralnej. Uwzględniając wzajemne położenie osi obrotu otrzymujemy przekładnie równoległe, kątowe i wichrowate, a ze względu na sposób przenoszenia ruchu: obrotowe oraz liniowe. Można też mówić o mechanizmach redukcyjnych (zwalniających) oraz multiplikacyjnych (przyśpieszających). Natomiast jeśli za kryterium klasyfikacji przyjmiemy konstrukcję, to wyróżniamy przekładnie: ślimakowe, stożkowe, walcowe, walcowo-stożkowe, spiroidalne i specjalne.

Więcej poniżej lub w PDF (link do pobrania):