Strefy zagrożenia wybuchem

Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem

Niebezpieczeństwo wystąpienia wybuchu oraz jego siła zależą od kilku czynników. Po pierwsze należy wziąć pod uwagę właściwości fizyko-chemiczne mieszaniny substancji palnej z powietrzem, w którym ulega ona procesom spalania. W tym celu określa się stałą wybuchowości, maksymalne ciśnienie wybuchu, dolną i górną granicę wybuchowości, temperaturę samozapłonu, minimalną energię zapłonu, prawdopodobieństwo oraz czas utrzymywania się atmosfery wybuchowej. Parametry te wyznacza się w warunkach laboratoryjnych. Następnie trzeba uwzględnić warunki prowadzonego procesu przemysłowego.

W celu spełnienia wymagań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa w kontekście zagrożeń związanych z ryzykiem wybuchu, należy kierować się Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07.06.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719, § 37): ocena zagrożenia wybuchem obejmuje wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem, wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem wraz z opracowaniem graficznej dokumentacji klasyfikacyjnej oraz wskazanie czynników mogących w nich zainicjować zapłon.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 roku w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz. U. 2010 Nr 138, poz. 931, § 5.1), wyróżnia się następujące strefy zagrożenia wybuchem:

  • strefa 0 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę z powietrzem substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł, występuje stale, często lub przez długie okresy;
  • strefa 1 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę z powietrzem substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł, może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania;
  • strefa 2 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę z powietrzem substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł, nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia, utrzymuje się przez krótki okres;
  • strefa 20 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje stale, często lub przez długie okresy;
  • strefa 21 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania;
  • strefa 22 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia, utrzymuje się przez krótki okres.

– Wyznaczenie stref zagrożenia wybuchem oraz opracowanie Dokumentu Zabezpieczenia Przed Wybuchem umożliwia zapewnienie bezpieczeństwa i odpowiedniego nadzoru osób pracujących w miejscach, gdzie istnieje ryzyko wystąpienia atmosfery wybuchowej w ilościach zagrażających ich zdrowiu oraz bezpieczeństwu. Kolejnym krokiem jest bowiem podjęcie wszelkich możliwych działań organizacyjnych i technicznych polegających na eliminacji lub minimalizacji występowania atmosfer wybuchowych – tłumaczy Grzegorz Brykała Główny Specjalista ds. BHP w firmie BHP Consulting. Natomiast dr hab. inż. Andrzej Wolff, ekspert w dziedzinie bezpieczeństwa wybuchowego i procesowego z firmy Atex Wolff i Wspólnicy (GRUPA WOLFF) dodaje: – Postępowanie związane z określeniem rodzaju i zasięgu stref jest istotnie różne dla pyłów oraz palnych gazów i par cieczy. Zapisy Rozporządzenia podkreślają wagę procedury związanej z określeniem stref zagrożenia wybuchem. Nie dają jednak praktycznych i pomocnych zaleceń. Oparcie się na prawdopodobieństwie występowania atmosfery wybuchowej dla określenia rodzaju stref (pyły: 20, 21 i 22; gazy: 0, 1 i 2) prowadzi do metodologicznych problemów. Pomocne w wyznaczeniu zasięgu stref zagrożenia wybuchem są normy PN-EN 60079-10-2 (pyły) i PN-EN 60079-10-1 (gazy i pary palnych cieczy). Jednak w przypadku pyłów norma nie oferuje żadnych technik obliczeniowych, które można by wykorzystać do określenia zasięgu stref. Dokonuje się tego wyłącznie na podstawie rekomendacji praktycznych i doświadczenia. W przypadku gazów i par cieczy norma oferuje procedurę obliczeniową szacowania zasięgu stref. Wymaga to jednak przyjęcia założeń i uproszczeń, które mogą prowadzić do błędnych wyników. Z tych powodów zarówno klasyfikacja stref, jak też już samo określenie prawdopodobieństwa występowania atmosfery wybuchowej w warunkach produkcji, to niełatwe zadanie.

 

System Inspector Ex w warunkach obiektowych. Źródło: ASE

Authors

Related posts

Góra
English