Jedno-, dwu- czy wielorzędowe?
Łańcuchy mogą być pojedyncze, podwójne oraz wielokrotne, w zależności od tego, czy jeden sworzeń łączy w nich jeden, dwa lub większą liczbę rzędów równoległych płytek, tulejek i rolek (odpowiadają im pojedyncze, podwójne i wielokrotne koła łańcuchowe). Obecnie najbardziej popularne są jedno-, dwu- i trzyrzędowe łańcuchy.
Paweł Czop, specjalista ds. marketingu, Spomasz Zamość
Podstawowy parametr – podziałka łańcucha
Najbardziej rozpowszechnionym rodzajem łańcuchów używanych w przemyśle są łańcuchy napędowe nazywane potocznie łańcuchami Galla, precyzyjnymi, rolkowymi czy też drabinkowymi. Łańcuchy te sklasyfikowane i opisane są według różnych norm; mają swoje oznaczenia pozwalające na ich szybką identyfikację pod względem wymiarów. Najpopularniejsze są łańcuchy typu B.
Podstawowym parametrem jest podziałka łańcucha, która jest określana w calach lub metrycznie. Na jej podstawie mamy już wyobrażenie o wielkości łańcucha, gdyż pozostałe wymiary, jak np. średnica rolki czy szerokość wewnętrzna, są wprost proporcjonalne. Najmniejsze podziałki zaczynają się od P=1/4’’ (6,35 mm), gdzie 1 metr takiego łańcucha waży około 12 gramów, ale np. 1 metr łańcucha o podziałce P=4,5’’ (114,3 mm) waży 145 kg. Mowa tutaj o łańcuchach jednorzędowych, jednak ze względu na budowę łańcuchy te występują również jako dwurzędowe oraz trzyrzędowe.
Zastosowanie dwu- i trzyrzędowych łańcuchów podyktowane jest ich odpowiednio wyższą wytrzymałością na zrywanie w stosunku do jednorzędowych, przy zachowaniu pozostałych wymiarów (podziałka, średnica rolki, grubości płytek itd.).
Dodatkowe elementy
Kolejną cechą różniącą łańcuchy napędowe, uwzględniającą budowę, jest ich wykonanie pod względem dodatkowych elementów, w które są wyposażone. Z doświadczenia Pawła Czopa wynika, że najczęściej występującymi elementami są m.in.:
– zbierak, mający zazwyczaj formę wygiętej płytki z jednym otworem lub dwoma,
– sworzeń rurkowy, zwany też otwartym, przelotowym, oznaczany często symbolem HP (hollow pin),
– sworzeń wystający na jedną lub dwie strony łańcucha,
– dodatkowa rolka (tzw. łańcuchy akumulacyjne).
Elementy łańcuchów są wykonywane ze stali konstrukcyjnych wyższej jakości (lub stopowych) ulepszanych cieplnie (płytki) lub nawęglanych i hartowanych (sworznie, tulejki, rolki).
W celu zwiększenia trwałości łańcuchów powinny one być chronione od pyłu i innych zanieczyszczeń, a także powinny być smarowane, aby uniknąć szybkiego wycierania się ich elementów.
Łańcuch o podziałce wydłużonej. Zdjęcie: Zakład Ślusarstwa Produkcyjnego ŁAŃCUCHY GALLA
