Badania środków smarnych najczęściej przeprowadza się pod kątem diagnostyki maszyn i urządzeń przemysłowych oraz szeroko rozumianego, w tym prewencyjnego, utrzymania ruchu.
Dzięki odpowiednio przeprowadzonym analizom w ściśle zaplanowanych odstępach czasowych zyskuje się obiektywną wiedzę na temat środka smarnego, który pracuje w maszynie oraz jej stanu technicznego. W efekcie można zaplanować odpowiednie działania zapobiegawcze i korygujące.
Analizy środków smarnych wykonuje się w odniesieniu do maszyn takich jak układy hydrauliczne (mobilne, stacjonarne itp.), przekładnie (mobilne, przemysłowe itp.), turbiny – wodne, parowe, gazowe, wiatrowe, a także pompy, sprężarki, napędy i silniki, układy cieczy zaporowych, układy olejów chłodniczych i grzewczych oraz transformatory. Podczas analizy przeprowadzane są badania parametrów fizyko-chemicznych zarówno świeżych olejów i smarów jak i eksploatowanych. Oprócz tego ważne jest badanie zanieczyszczeń, które znajdują się w eksploatowanych olejach i smarach. Badanie środka smarnego ma również na celu diagnozowanie stanu i trwałości oleju, wykrywanie początków zużycia i diagnozowanie stanu technicznego maszyn i urządzeń oraz formułowanie wniosków i zaleceń pozwalających na przeciwdziałanie degradacji olejów i infrastruktury przemysłowej.
Przy analizie środków smarnych bardzo często wykorzystuje się ocenę pozostałego okresu użytkowania (Remaining Useful Life Evaluation Routine – RULER) pozwalającą na określenie poziomu zawartości antyutleniacza. Używana jest przy tym metoda woltametryczna. Oprócz tego zastosowanie znajduje kolorymetria sączka membranowego (Membrane Patch Colorimetry – MPC), umożliwiająca wykrywanie nierozpuszczalnych osadów za pomocą analizy widmowej.
Informacje na temat stanu środka smarnego mogą być uzupełnione poprzez pomiar zawartości produktów ferromagnetycznych powstających w efekcie zużycia mechanicznego. Chodzi głównie o nikiel i żelazo w próbkach olejów oraz smarów w eksploatacji. W metodzie tej wykorzystuje się pomiar zniekształcenia pola magnetycznego za pomocą specjalnej aparatury. Niejednokrotnie zastosowanie znajduje pomiar rozkładu wielkości zanieczyszczeń.
Czy warto przeprowadzać analizy oleju?
W nowoczesnej gospodarce smarnej badanie oleju ma zapewnić przede wszystkim informacje o stanie maszyny. Z drugiej zaś strony środek smarny powinien zagwarantować odpowiednie smarowanie maszyny po to, aby uniknąć awarii i skrócić do minimum czas przestojów. Zanieczyszczony olej o niskiej jakości negatywnie wpływa na pracę maszyny.
Obecnie badanie oleju uznaje się za podstawowe narzędzie w zakresie konserwacji predykcyjnej, dzięki któremu jest możliwe wczesne wykrywanie nieprawidłowości przed wystąpieniem awarii. W efekcie zwiększa się poziom niezawodności i dostępności maszyn przy zmniejszeniu kosztów utrzymania ruchu wynikających z przestojów i napraw.